samih al-qasim
Tấm vé
Samih al-Qasim
From English translation by A.Z Foreman
——
Ngày mạng sống tôi bị tước đi
trong khi đẩy nòng súng sục sạo túi áo,
kẻ đã xuống tay
sẽ tìm thấy những tấm vé:
một đưa tôi đến với hòa bình,
một đưa tôi về bên cánh đồng rải rắc mưa rơi
và một tấm vé
đến nơi có lương tri nhân loại.
Nên tôi khẩn cầu, này kẻ giết người thân mến:
đừng phớt lờ, đừng lãng phí chúng.
Hãy cầm trên tay tấm vé
rồi cất bước khởi hành.
Kẻ thù của ánh dương
Samih al-Qasim
From English translation by Aruri, Naseer Hasan, and Edmund Ghareeb
——
Như ngươi muốn – ta có thể mất kế sinh nhai
rồi phải bán đi chiếc giường manh áo.
Ta có thể phải trở thành thợ cắt đá.
Một phu khuân vác, một chân quét đường.
Ta có thể dọn dẹp cửa hàng các ngươi,
moi móc tìm thức ăn trong đống rác.
Để rồi ngã gục trong đói khát,
Ôi kẻ thù của ánh dương…
Nhưng!
Ta sẽ không bao giờ thỏa hiệp,
Cho đến nhịp đập cuối cùng trong huyết quản,
Ta sẽ kiên cường phản kháng!
*
Ngươi có thể cướp đi dải đất cuối của quê nhà,
Vứt tuổi trẻ ta làm mồi cho những buồng giam.
Có thể cướp đi toàn bộ di sản.
Đốt sạch sách vở, những vần thơ ta đã viết.
Ngươi có thể đem thịt da ta làm mồi cho lũ chó.
rồi giăng chiếc lưới kinh hoàng
phủ lên bản làng ta.
Ôi, kẻ thù của ánh dương…
Nhưng!
Ta sẽ không bao giờ thỏa hiệp,
Cho đến nhịp đập cuối cùng trong huyết quản,
Ta sẽ kiên cường phản kháng!
*
Ngươi có thể dập tắt ánh sáng trong đôi mắt.
Rồi đánh cắp những nụ hôn của mẹ hiền.
Ngươi có thể nguyền rủa cha ta, nhân dân ta.
Có thể bóp méo lịch sử của chúng ta,
Ngươi có thể cướp đi nụ cười bao trẻ thơ
cùng tất cả những gì thiết tha cho cuộc sống.
Ngươi có thể lừa dối bạn bè ta bằng gương mặt dối trá
Rồi dựng lên những bức tường thù hằn vây lấy ta
Ngươi có thể dán mắt ta vào bao lời sỉ nhục
Ôi kẻ thù của ánh dương…
Nhưng!
Ta sẽ không bao giờ thỏa hiệp,
Cho đến nhịp đập cuối cùng trong huyết quản,
Ta sẽ kiên cường phản kháng!
*
Ôi kẻ thù của ánh dương…
Những huân chương giương cao nơi hải cảng.
Như cuộc phóng xuất ngập tràn không gian,
Một ánh sáng chói lòa buồng tim,
Và kìa ở đường chân trời,
Một cánh buồm ló dạng
chống chọi trước cuồng phong gió táp
và thăm thẳm vực sâu.
*
Đó là Ulysses
đang trở về nhà
từ đại dương của mất mát.
Giữa ánh nắng ngập tràn trên nẻo đường hồi hương,
là những người lưu vong,
là những người đàn ông, đàn bà, và vì họ
Ta xin thề rằng:
Ta sẽ không bao giờ thỏa hiệp,
Cho đến nhịp đập cuối cùng trong huyết quản,
Ta sẽ kiên cường kháng cự
Ta sẽ phản kháng – và phản kháng!
——
(Hoài Phương dịch)
Bài thơ "Kẻ thù của ánh dương" (Enemy of the sun) trở nên nổi tiếng vào những năm 70, sau khi nhà hoạt động người Mỹ gốc Phi George Jackson bị giết bởi cai ngục trong nhà tù California. Trong bản cáo phó được đăng tải bởi The Black Panther Intercommunal News Service, bên cạnh bức chân dung của George Jackson là 5 đoạn của bài thơ "Kẻ thù của ánh dương", kèm tên, ngày sinh và mất của Jackson, dẫn đến sự hiểu lầm trong nhiều năm rằng Jackson là tác giả của bài thơ này. Cho đến năm 2009, khi Greg Thomas - một học giả và nhà hoạt động người Mỹ gốc Phi tổng hợp lại 99 cuốn sách mà Jackson đã để lại trong buồng giam, ông phát hiện ra bài thơ "Kẻ thù của ánh dương" của tác giả Samih al-Qasim, nằm trong tuyển tập "Thơ phản chiến Palestine" (Poetry of Palestinian resistance) được xuất bản bởi Drum and Spear Press vào năm 1970. Jackson đã tìm hiểu nhiều về công cuộc phản kháng của người Palestine khi ông ở trong tù, và đã chép tay lại bài thơ này, dẫn đến "sự hiểu lầm kỳ diệu" theo lời của Greg Thomas, bởi nó chứng tỏ mối liên hệ bền chặt giữa những phong trào cách mạng chống lại chủ nghĩa đế quốc và Zionism ở khắp nơi trên thế giới, mà tiêu biểu ở đây là giữa người Mỹ gốc Phi và Palestine.
Bạn có thể đọc thêm bài viết của Greg Thomas về sự liên hệ mật thiết giữa Black Panther Party và Palestine tại đây:
https://www.hamptonthink.org/.../the-black-panther-party...
Tranh: Ulysses deriding Polyphemus - Homer's Odyssey, Joseph Mallord William Turner
Những đứa trẻ của Rafah (1971)
Samih al-Qasim
—-
Gửi đến kẻ đào đường trên vết thương hàng triệu người
Gửi đến kẻ lái chiến tăng dày xéo những đóa hồng trong vườn
Kẻ đập vỡ cửa sổ giữa đêm thâu
Kẻ đốt cháy vườn hoa, bảo tàng nhân danh hòa bình.
Kẻ đã dẫm lên bầy chim sẻ trên quảng trường.
Máy bay các người đã dội bom xuống giấc mộng bao trẻ thơ.
Và cầu vồng trên trời cao các người cũng đập nát.
Đêm nay, gửi đến các ngươi tuyên ngôn của lũ trẻ vươn lên từ cội nguồn bất khả,
Đêm nay, những đứa trẻ của Rafah nói rằng:
“Chúng ta chưa từng tết tóc thành những tấm chăn.
Chúng ta chưa từng phun nước bọt lên thi hài, hay nhổ đi những cái răng vàng của họ.
Vậy tại sao các người cướp đi trang sức của chúng ta đổi lại cho vô vàn đạn pháo?
Tại sao các người khiến những đứa trẻ Ả Rập rơi vào cảnh mồ côi?
Cảm ơn! Cảm ơn các người không kể xiết!
Nỗi buồn của chúng ta nay đã trưởng thành.
Và giờ đây, chúng ta buộc lòng phản kháng.
—-
(Hoài Phương dịch)