"Thật không tệ"
Mourid Barghouti*
Chuyển ngữ tiếng Anh bởi Radwa Ashour
--
Thật không tệ nếu được chết trên giường
ta ngả mình nơi chiếc gối tinh tươm
và kề bên là những người bằng hữu.
Thật không tệ nếu một lần được chết
với đôi tay ngay ngắn trên lồng ngực
nhợt nhạt và trống rỗng,
không mang sẹo trầy, xích sắt, không ràng biểu ngữ
không cả đơn kiến nghị
Thật không tệ một cái chết sạch trơn
khi tấm áo ta không dầy lỗ đạn
và lồng ngực không chứa đầy vật chứng.
Thật không tệ được chết đi
khi áp má vào một chiếc gối trắng, thay vì sàn đất lạnh,
tay đan vào tay những người thân yêu,
cùng các y tá, bác sĩ buồn sầu bất lực
chẳng còn lại gì ngoài lời chia tay rất mực dịu dàng
không cần nghĩ ngợi về lịch sử
giã từ thế giới này như vậy thôi
hy vọng rằng một ngày kia, một ai khác
sẽ đến cùng những đổi thay.
----
Chuyển ngữ tiếng Việt Hoài Phương
*Mourid Barghouti (1944-2021) nhà văn, nhà thơ người Palestine. Một người đã dành cả cuộc đời viết về quê hương ông, vùng đất bị chiếm đoạt, đánh tráo, những bi kịch về con người nơi đó và tâm tư người Palestine sống trong cảnh lưu vong không thể hồi hương, mà ông là một trong số họ.
Tôi va vào thế giới văn học Palestine trên trang thơ readalittlepoem, dẫu là có sự chắt lọc dựa nhưng vẫn bất ngờ vì sự ám ảnh thường trực về cái chết trong thi ca của họ. Cái chết đồng hành bên họ nhiều hơn sự sống. Dân số Palestine rất trẻ, vì phần lớn họ không sống nổi đến tuổi già, và đôi khi, không tới được ngưỡng trưởng thành. Và họ ước mơ về một cái chết bình thường như hàng tỷ người khác, chết bệnh, chết già, chết trên giường sạch sẽ thơm tho, không bi tráng, không anh hùng, không oan ức, không bất thình lình, không tan tành ngàn mảnh...
Trong hoàn cảnh này, nếu bạn hỏi người Palestine rằng anh chọn một chai nước hay bài thơ, câu trả lời có lẽ sẽ khiến bạn ngạc nhiên. Có một nhà thơ (còn sống, quên mất tên) cùng gia đình anh tránh bom từ trại tỵ nạn này qua trại tỵ nạn khác, và trong bóng tối, giữa sự thiếu thốn, trong hố sâu tuyệt vọng, anh vẫn làm thơ...
Người viết ý thức được một điều rất rõ đó là sức mạnh của ngôn từ. Như nhà văn Aldous Huxley đã từng viết trong tác phẩm Brave New World: “Words can be like X-rays if you use them properly — they’ll go through anything. You read and you’re pierced.”
"Ngôn từ, nếu anh sử dụng đúng cách thì cũng như tia X vậy, chúng đi xuyên qua mọi thứ. Anh đọc và lập tức bị xuyên thấu"