Đừng viết sử như những bài thơ
Mahmoud Darwish
Bản dịch tiếng Anh bởi Fady Joudah
——
Đừng viết sử như những bài thơ, bởi nhà sử học
là vũ khí. Họ không run rẩy khi xướng tên người chết
và bỏ ngoài tai tiếng đàn ngân nga. Lịch sử là bản kê toa
của vô vàn đạn pháo rơi xuống thân thể ta hằng ngày.
“Tình báo siêu việt là đấng tối cao”. Lịch sử
chẳng biết xót thương nên ta ngưỡng vọng một
Khởi nguồn, nó không hàm giấu một ý đồ
nên ta biết điều gì ở phía trước, cái gì
bỏ lại sau lưng… Nó không cất nên những trạm dừng
cho ta chôn cất người đã khuất; để ta ngồi xuống hồi tưởng
những gì thời gian đã gây ra, và những gì ta đã làm với nó.
Ta vừa là một phần mật thiết trong lịch sử, mà cũng là kẻ ngoài cuộc.
Lịch sử không logic hay cảm tính, nên ta chẳng thể đập vỡ
những tàn dư hoang đường về thời gian hạnh phúc,
Nó chẳng phải một huyền thoại để ta bám trụ trước cổng trời
ngày Phán Xử. Lịch sử trú ngụ trong ta, bên ngoài ta… nó lặp đi lặp lại
điên cuồng, từ những trụ bắn đá đến sấm chớp hạt nhân.
Ta vô tình tạo nên lịch sử, và nó cũng nhào nặn ta… Có lẽ
lịch sử chẳng như ta mong đợi, bởi vì
Nhân Loại thực ra chưa từng tồn tại?
Bao triết gia và họa sĩ đã bước qua đây…
Cùng những thi sĩ viết nên nụ hoa tím đời thương
Họ bước qua đây… trước mặt là những người khốn khổ
trót tin lời họ về cõi vĩnh hằng, họ chờ đợi…
Thánh thần đã đến giải cứu tự nhiên khỏi tín ngưỡng
và họ bước qua đây. Nhưng lịch sử chẳng có
thời gian để suy tư, không một tấm gương
và chẳng có khuôn mặt. Nó là hiện thực không tưởng
là sự xa hoa tầm thường, vậy nên đừng viết.
Đừng viết, đừng viết về lịch sử như những bài thơ!