Hãy đợi nàng (Mahmoud Darwish)

Hãy đợi nàng
Mahmoud Darwish
English translation by Noor Al Rahbi, 2014

——

Trên tay là ly rượu màu trời khảm lưu ly, hãy đợi nàng
Giữa đêm xuân nồng đượm hương hoa hồng, hãy đợi nàng
Kiên nhẫn như chú ngựa khổ luyện vượt núi rừng, hãy đợi nàng
Cùng mỹ vị đặc trưng của một đấng quân vương, hãy đợi nàng
Bên bảy chiếc gối nhồi căng bằng mây mỏng, hãy đợi nàng
Trong cuộn sóng hương trầm vấn vương, hãy đợi nàng
Đẫm mùi gỗ đàn hương hùng dũng trên lưng ngựa, hãy đợi nàng
Hãy đợi nàng và đừng vội vã.

Nếu nàng chậm trễ, hãy đợi nàng.
Nếu nàng đến sớm, hãy đợi nàng.
Đừng sợ hãi đàn chim giấu mình trong lần tóc tết.
Hãy đợi nàng đến ngồi xuống khu vườn ngày mãn khai.
Hãy đợi nàng hít thở bầu không khí xa lạ với trái tim này.
Đợi nàng vén tấm váy nhẹ như mây dần hé lộ đôi chân
Hãy đợi nàng…

Đưa nàng đến ban công chiêm ngưỡng vầng trăng đắm chìm trong dòng sữa
Hãy đợi và dâng lên nàng nước mát trước rượu vang.
Đừng trộm nhìn đôi chim chukar say ngủ trên lồng ngực nàng
Hãy đợi khi nàng đặt cốc xuống bàn cẩm thạch rồi chạm tay nàng thật khẽ
Như thể ngươi đang hứng lấy cho nàng một giọt sương, hãy đợi.
Chuyện trò với nàng như cách cây sáo ngân lên trước vĩ cầm sợ hãi,
như thể ngươi biết điều gì sẽ xảy đến ngày mai.
Đợi, và mài bóng màn đêm cho nàng như chiếc nhẫn
Hãy đợi nàng cho đến khi Đêm Tối mở lời:
Ngoài hai ngươi, chẳng còn ai sống sót trên đời,
Vậy nên hãy dịu dàng đưa nàng đến cái chết ngươi hằng khao khát,
và hãy đợi.

Hừng đông (Rawan Hussin)

“Hừng đông”
Rawan Hussin
Bản dịch tiếng Anh Fady Joudah

——

Hừng đông vỡ ra trên đầu
Và hồi kết bị băm thành mảnh vụn
Đôi chân những đứa trẻ của ta
hối hả vươn ra
hướng đến bầu trời.

Thời gian đã bước qua một bên
Khi nơi chốn khép vội hàng mi
như ngôn từ của một đứa trẻ
hóa màu xám tro đằng sau mi mắt.  

Và rồi trần nhà rung lắc
đổ xuống ta là thác lũ gạch vụn
dưới hoang tàn đổ nát
hình ảnh cuối cùng hiện ra:
bức tranh cuối được họa trên
những gương mặt buồn.

Ta già đi giữa màn đêm cô độc
dệt guồng thời gian rồi khoác lên người
gắng gượng nuốt trọn những thê lương
đang tuôn xuống khoang miệng lũ trẻ
Thế rồi ai, ai sẽ ngấu nghiến
đôi môi rỉ sét này của ta?

-Từ dải Gaza, June 01 2021

Cách tôi giết một người lính (Ahlam Bsharat)

Cách tôi giết một người lính
Ahlam Bsharat
Bản dịch tiếng Anh bởi Fady Joudah

——

Bọn lính thực dân
chúng đã làm gì bao năm nay
trong những bài thơ của tôi  
nơi chúng dễ dàng bị giết chết
giữa những dòng viết
như cách chúng xuống tay
giết cả nhà tôi bên ngoài trang giấy.

Thơ là cơ hội duy nhất
Cho tôi trả thù bè lũ sát nhân
nhưng tôi sẽ để chúng già đi
trong sương gió, nếm mùi mục rữa
bốc lên từ cuộc đời, gương mặt chúng
hằn nếp nhăn, nụ cười dần thưa
khi vũ khí bẻ còng lưng chúng.

Bạn đọc thân mến, nếu bạn thấy một chiến binh
rảo bước giữa những dòng thơ,
hãy yên tâm, tôi để số phận chăm sóc chúng  
như một tên tội phạm đang thi hành án,
cho đến ngày bị kết liễu.

Và chính đôi tai sẽ xuống tay hạ sát
khi hắn lắng nghe tôi ngâm lên bài thơ
tiếc nhớ một gia đình đã mất,
hắn không thể trốn chạy
khỏi cuốn sổ này lẫn hội trường lớn
nơi bao thính giả đang trừng mắt dõi theo.

Ngươi sẽ không tìm thấy ủi an,
hỡi chiến binh, không bao giờ,
ngay cả khi ngươi rời khỏi
sự kiện đọc thơ
với đôi vai rúm ró
và túi áo đầy vỏ đạn.

Ngay cả khi bàn tay ngươi
run lên bần bật
cùng những viên đạn
sau triền miên tàn sát,
những gì ngươi còn có thể
để lại
là một thanh âm đã chết.

Ahlam Bsharat, June 8, 2021

                                        —Ramallah
—-

Ahlam Bsharat (1975 - ) Nhà thơ người Palestine, bà cũng là một người viết hồi ký và tiểu thuyết cho tuổi trưởng thành. Bà sinh ra tại làng Tammun ở Jordan Valley. Tiểu thuyết tiêu biểu của bà mang tên “Những cái cây cho người vắng mặt” (Trees for the Absentee)

Vào một đêm không sao (Mosab Abu Toha)

Vào một đêm không sao
Mosab Abu Toha

——

Vào một đêm không sao
Tôi té ngửa, lộn nhào
đất trời rung chuyển và
tôi rơi khỏi chiếc giường êm.
Tôi vội nhìn qua cửa sổ. Căn nhà
kề bên đã chẳng còn
đứng vững. Bị san bằng
như một tấm thảm phẳng lì trên nền đất
bị giẫm đạp bởi đạn pháo, và những chiếc giày
đang bay khỏi bàn chân đứt rời.
Tôi chưa từng biết rằng hàng xóm mình còn giữ chiếc tivi nhỏ,
bức tranh xưa vẫn còn treo trên tường,
và con mèo nhà họ vừa mới sinh con.

Ngữ điệu đã chọn ta (Mahmoud Darwish)

Ngữ điệu đã chọn ta
Mahmoud Darwish
Bản dịch Anh ngữ bởi Fady Joudah

——

Ngữ điệu chọn ta, siết lấy cuống họng ta
Ta là dòng chảy tuôn trào từ cây vĩ cầm chứ không phải kẻ chơi đàn
Ta là một phần trong ký ức hiện diện
Là tiếng vọng vạn vật mượn thân thể này cất tiếng
Và rồi từ đó, ta mở miệng…  

Mỗi khi lắng nghe hòn đá, ta nghe thấy
tiếng gù của chim câu trắng
thấp thỏm trong tim ta rằng:
Người anh em! Ta là em gái của người
Nhân danh nàng, ta cất lời khóc than cùng những giọt nước mắt của lời
Và mỗi khi ta thấy cội rễ cây xoan
nhẹ bỗng bay lên những tầng mây,
ta liền nghe thấy trái tim một người mẹ
đập liên hồn trong ta rằng:
Ta đã ly hôn,
và nhân danh bà, ta nguyền rủa bóng đêm phủ trên lũ ve sầu.    

Và mỗi khi ta nhìn thấy người đàn bà trên mặt trăng
Ta nhìn thấy tình yêu như loài quỷ dữ
gườm mắt nhìn lại rằng:
Ta vẫn ở đây
Nhưng ngươi sẽ chẳng còn là con người ngày ta rời bỏ
ngươi không thể quay lại, và ta cũng thế
ngữ điệu đã đi trọn một vòng
rồi tròng lấy cuống họng ta…

Ông tôi là một tên khủng bố (Mosab Abu Toha)

Ông tôi là một tên khủng bố
Mosab Abu Toha

——

Ông tôi là một tên khủng bố -
Người chăm sóc ruộng đồng,
tưới tắm hoa hồng trong sân,
hút thuốc lá cùng bà tôi
trên bãi biển nắng tràn, người nằm dài ở đó
như tấm thảm cầu nguyện.

Ông tôi là một tên khủng bố -
Người hái những quả chanh và cam ngọt,
cùng họ hàng đi đánh cá đến tận trưa,
giữa đường đi người cất lên tiếng hát
gửi anh thợ gò từ trên lưng ngựa đốm.

Ông tôi là một tên khủng bố -
Người thường cho sữa vào tách trà,
ngồi thư giãn giữa điền trang xanh mướt
mượt mà như dải lụa êm.

Ông tôi là một tên khủng bố -
Người rời khỏi ngôi nhà của mình
để cưu mang bao người khách mới,
người rót nước sẵn trên bàn, thật tử tế
để khách lạ đừng chết khát sau chuyến chinh phạt.

Ông tôi là một tên khủng bố -
Người cuốc bộ đến ngôi làng gần nhất,
trắng tay dưới vòm trời buồn,
trống rỗng như túp lều bỏ hoang,
đen sạm như màn đêm tăm tối.

Ông tôi là một tên khủng bố -
Người từng là một người đàn ông
là trụ cột của gia đình mười miệng ăn,
gia sản của người là một túp lều tranh,
với lá cờ Liên hiệp Quốc vắt ngang thanh xà cũ,
trên bãi biển vàng, bên cạnh nghĩa trang.

Sự tồn tại (Fadwa Tuqan)

Sự tồn tại
Fadwa Tuqan
Bản dịch tiếng Anh bởi Michael R. Burch

——

Giữa cõi đời quạnh hiu tôi là câu hỏi thất lạc
vây quanh là bạt ngàn cõi tối
nơi câu trả lời giấu mình giữa đơn côi

Và người là ánh sao sáng ngời
mà số phận phơi bày,
tỏa sáng từ thẳm sâu màn đêm không đáy.

Xoay quanh người là những vì sao
- một, rồi hai -
Cho đến khi tôi giang tay đón lấy
hào quang độc nhất của người,

Rồi bóng tối lạnh lẽo chợt vỡ tan
Và trong cơn rung chấn song sinh
khi bàn tay quấn lấy bàn tay
Tôi tìm thấy câu trả lời đã tìm kiếm bấy lâu.

Đôi ta thật gần gũi mà sao quá cách xa!
Người có còn nhớ sự hợp nhất
khi linh hồn ta cháy bừng trong biển lửa
khi hai vũ trụ lao vào nhau
giữa hai người thi sĩ?
Dù giữa đôi ta là khôn cùng khoảng cách
Ta hợp nhất vì ta tồn tại.

Trò chuyện trong ngục tối (Tawfiq Zayzad)

Trò chuyện trong ngục tối
Tawfiq Zayzad
Bản dịch tiếng anh Asia Bamia

——

Tôi nhớ, tôi nhớ chứ
Bao đêm cay đắng
những hàng kẽm gai ở ngục Damon
nơi chính nghĩa treo trên tường rào,
và mặt trăng neo trên thập tự giá
nơi song sắt cửa sổ xà lim.
Tôi nhớ những điền trang tàn nhang đỏ
trổ đầy gương mặt lão cai ngục khó ưa.

Tôi nhớ, tôi nhớ chứ
Những đêm thâu chúng ta chuyện trò
Trong buồng giam bụi mù tăm tối
Ta thở dài giữa những mẩu chuyện tình
Và gầm gừ trước câu chuyện về trộm cướp
Rồi hò reo khi quân nổi dậy đoạt lấy tự do.

Ôi, nhân dân tôi
Ôi, như trầm hương cháy tàn,
Mọi người thân thương hơn chính sinh mệnh này
Và chúng ta giữ lời hứa
Chúng ta chịu đựng một đời mục rữa trong tù
Ràng buộc bởi bất công và song sắt
Chúng ta chịu đựng đói khát và mất mát
Hòng phá vỡ gông cùm ánh trăng treo
Mong muốn trả lại dân ta những quyền bị tước đoạt,
Và đòi lại tương lai từ lòng tham của bóng tối
Vì ta không thể để chúng thành món hàng đổi chác!
Không thể để con thuyền chỏng chơ không cánh buồm!

Chẳng còn lại gì (Fadwa Tuqan)

Chẳng còn lại gì
Fadwa Tuqan
Bản dịch tiếng Anh bởi Michael R. Burch

——

Chúng ta còn bên nhau đêm nay
nhưng ngày mai anh sẽ lại bị giấu đi lần nữa,
bởi cuộc đời thật cay đắng.

Biển cả sẽ ngăn cách đôi ta
Ôi… Ôi… Giá như ta được nhìn thấy anh
Nhưng ta sẽ chẳng bao giờ biết đến…
nơi anh lưu lạc
con đường anh rẽ ngang
những đích đến không tên
mà đôi chân buộc anh đi tới.

Anh sẽ rời đi, và rồi kẻ trộm của trái tim,
kẻ khước từ cái đẹp,
sẽ cướp đi những gì thân thương nhất
cướp đi hạnh phúc của chúng ta,
chỉ chừa lại bàn tay trống rỗng.

Và khi hừng đông đến anh sẽ biến mất như một bóng ma
tan vào trong làn sương mờ ảo
nhanh chóng hòa vào vầng dương ngày hạ.

Mùi hương… mùi hương của anh, là mật ngọt của đời
thấm đẫm trái tim ta
như mặt đất hút lấy hạt mưa căng tràn sức sống.

Ta sẽ nhớ anh như cây lá tỏa hương
khi ngày mai anh lần nữa lên đường
và chẳng còn gì sót lại.

Như những gì đẹp đẽ, thân thương nhất
đánh mất - thất lạc! và chẳng còn gì sót lại.

Đừng viết sử như những bài thơ (Mahmoud Darwish)

Đừng viết sử như những bài thơ
Mahmoud Darwish
Bản dịch tiếng Anh bởi Fady Joudah

——

Đừng viết sử như những bài thơ, bởi nhà sử học
là vũ khí. Họ không run rẩy khi xướng tên người chết
và bỏ ngoài tai tiếng đàn ngân nga. Lịch sử là bản kê toa
của vô vàn đạn pháo rơi xuống thân thể ta hằng ngày.
“Tình báo siêu việt là đấng tối cao”. Lịch sử
chẳng biết xót thương nên ta ngưỡng vọng một
Khởi nguồn, nó không hàm giấu một ý đồ
nên ta biết điều gì ở phía trước, cái gì
bỏ lại sau lưng… Nó không cất nên những trạm dừng
cho ta chôn cất người đã khuất; để ta ngồi xuống hồi tưởng
những gì thời gian đã gây ra, và những gì ta đã làm với nó.
Ta vừa là một phần mật thiết trong lịch sử, mà cũng là kẻ ngoài cuộc.

Lịch sử không logic hay cảm tính, nên ta chẳng thể đập vỡ
những tàn dư hoang đường về thời gian hạnh phúc,
Nó chẳng phải một huyền thoại để ta bám trụ trước cổng trời
ngày Phán Xử. Lịch sử trú ngụ trong ta, bên ngoài ta… nó lặp đi lặp lại
điên cuồng, từ những trụ bắn đá đến sấm chớp hạt nhân.
Ta vô tình tạo nên lịch sử, và nó cũng nhào nặn ta… Có lẽ  
lịch sử chẳng như ta mong đợi, bởi vì
Nhân Loại thực ra chưa từng tồn tại?

Bao triết gia và họa sĩ đã bước qua đây…
Cùng những thi sĩ viết nên nụ hoa tím đời thương
Họ bước qua đây… trước mặt là những người khốn khổ
trót tin lời họ về cõi vĩnh hằng, họ chờ đợi…
Thánh thần đã đến giải cứu tự nhiên khỏi tín ngưỡng
và họ bước qua đây. Nhưng lịch sử chẳng có
thời gian để suy tư, không một tấm gương
và chẳng có khuôn mặt. Nó là hiện thực không tưởng
là sự xa hoa tầm thường, vậy nên đừng viết.
Đừng viết, đừng viết về lịch sử như những bài thơ!

Thư gửi qua cổng Mandelbaum (Tawfiq Zayzad)

Thư gửi qua cổng Mandelbaum
Tawfiq Zayzad
Bản dịch anh ngữ bởi Asia Bamia

——

Mẹ yêu ơi!
Con gửi mẹ hai trăm cái hôn
Từ nhà chúng ta trên đỉnh ngọn đồi,
Từ hoa nhài xứ Ấn, ngọn cây cao và những cội hồng
Từ tiếng đất reo vui được xối lên ụ rơm mới,
Từ hàng ô-liu dày lên cội rễ già
Từ bếp lò nhịn đói, củi khô và những chiếc nồi
Từ giàn nho trĩu quả nặng túi ta khi mùa hè qua
Từ cây dâu tằm Damascus bạc màu và đau ốm
Từ một điềm báo khi màn đêm sẽ tàn.  

Mẹ ơi, mẹ là điều đẹp nhất trên khắp thế gian
Là con mắt mà con trân quý nhất cõi lòng
Nỗi khát khao trong con là đóa hồng được tưới tắm bởi tình yêu.

Mẹ ơi…

Mẹ có khỏe không?! Trái tim đôi lúc thật quá đỗi xa xôi.
Hãy nói con nghe,
Túp lều đen của chúng ta sao rồi, còn những người bạn hữu?
Hãy nói con hay, Chúa ơi, có phải mẹ đã úa tàn như con đã từng

            Con ước gì được ở gần mẹ.

Chúng con gửi mẹ lời chúc lành, tươi xanh như cỏ mới
mà cánh chim lạc hiến dâng đến bầy đàn,
hắn hỏi ánh sao về mẹ, đợi chờ lời hồi đáp
và hỏi về những bước đầu tiên trên chặng đường!
Mẹ muốn biết về chúng con sao? Nhiều điều đã xảy ra, khiến con tan nát

            cõi lòng:

Abu Salah đã mù trong nỗi tiếc thương
Sau khi Fakhri qua đời, mẹ cô liền đi theo vì không chịu nổi mất mát
Sắc nâu của thôn làng nay hóa màu xám tro nỗi chờ mong.
Rồi mùa xuân héo khô, chẳng còn đơm hoa nữa
Vùng đất chúng ta trôi tuột đi dưới màn đêm che phủ.
Những gì còn lại thưa mẹ, là đá cuội buồn tênh.
Rắn rỏi như sắt, chúng con vẫn chịu đựng qua tháng năm
Chẳng thể làm gì khác
Bởi lòng tự hào của chim ưng hừng hực cháy trong huyết mạch.

**

Mẹ ơi, dẫu là con một, nhưng nay con chẳng còn cô đơn
Bởi gần đây con đã cưới cô hàng xóm làm vợ
Nàng là nguồn động viên cao cả trong cuộc đời nhọc nhằn này.
Nếu mẹ gặp nàng, mẹ sẽ tấm tắc khen rằng “con là thứ quý nhất làng ta.”
Xin hãy tha thứ vì con không mời mẹ đến ngày hôn lễ,
Bởi mọi nẻo đường đã bị phong tỏa,

**

Mẹ ơi… nay mẹ đã trở thành bà nội,
Từ thịt xương của mẹ con ta nay trổ ra một đóa hồng
Chỉ mới ba tuổi nhưng ngỗ nghịch như chú khỉ con
Cô bé tên là Fahda, một bé gái rất mực ngọt ngào
Sáng nào cô bé cũng hỏi rằng, “bà nội của con đâu?”
Cô bé yêu thích Fairuz
Và bài hát yêu thích là “Đường về.”  

—-

*Tawfiq Zayzad (1929 - 1994) chính trị gia, thị trưởng thành phố Nazareth và là nhà thơ phản kháng người Palestine.

Cổng Mandelbaum: Chốt kiểm soát từng ngăn cách Israel và một phần Jerusalem thuộc địa phận Jordan

Không hộ chiếu (Rashid Hussein)

Không hộ chiếu
Rashid Hussein
bản dịch tiếng Anh bởi Sinan Antoon

——

Tôi sinh ra không hộ chiếu
Rồi lớn lên
chứng kiến quê hương mình
biến thành tù giam
mà chẳng còn hộ chiếu.

Rồi tôi nuôi lớn một đất nước
cùng với vầng dương
những ruộng lúa mì
trong từng căn nhà
nơi đây tôi chăm sóc hàng cây
rồi học cách làm thơ
để mang đến hạnh phúc cho người làng tôi  
những người không hộ chiếu .

Tôi học được rằng người bị cướp đất
chẳng thích mưa rơi
Nếu có thể quay về, anh sẽ ngay lập tức khởi hành
mà chẳng có trong tay hộ chiếu.

Nhưng tôi mệt mỏi với những suy tư
dần tha hóa thành nhà nghỉ tạm bợ
chứa chấp ước mơ chẳng bao giờ hoài thai
trừ khi nó mang bên mình hộ chiếu.

Dù không mang hộ chiếu
Ta sẽ vẫn bước đến trước mặt ngươi
để đấu tranh
vậy nên hãy giết ta đi
biết đâu ta sẽ cảm nhận được mình đang chết dần
khi không mang bên mình hộ chiếu.

—-

The poem appear in Al-A`mal al-Shi`riyya (al-Taybe: Markaz Ihya’ al-Turath al-`Arabi, 1990)

Và đây quê nhà (Mahmoud Darwish)

Và đây quê nhà
Mahmoud Darwish
Bản dịch anh ngữ bởi Fady Joudah
——-

Và đây quê nhà không biên giới, như một ý tưởng
mà ta chưa tỏ tường, rộng và hẹp. Một vùng đất…
Khi lướt trên bản đồ dần thu nhỏ lại bên ta
đưa ta băng qua đường hầm phủ tro, và giữa mê lộ đó
ta thét lên rằng: tình yêu vẫn còn đó, lòng yêu nước của ta
là căn bệnh nan y. Một vùng đất…
mà ta càng bị đày đi xa… càng trải rộng.
Dáng hình dương liễu dần hiển lộ. Cỏ mọc lan tỏa
khắp dãy núi xanh. Mặt hồ trải rộng
đến phía bắc linh hồn. Lúa trổ đòng đòng
nơi cực nam cõi lòng. Quả ngọt lấp lánh như đèn lồng
soi rọi mênh mông đêm tối kẻ ly hương. Vùng đất ánh lên
màu kinh thiêng. Dãy đồi trùng điệp
đắp lên nhau vươn đến tầng trời cao hơn, cao hơn nữa…

“Nếu hóa thành chim ta sẽ đốt trụi đôi cánh”, một người nói
với phần đời lưu vong… rồi hương vị mùa thu hóa thành
hình ảnh mà anh yêu thương. Mưa phùn tưới tắm
trên cõi tim khô hạn, trí tưởng tượng khai mở
về nguồn cội thăm thẳm, hóa thân thành một vùng đất Độc tôn
và Độc nhất. Những gì xa xôi
triệu hồi như miền quê cổ đại, như thể địa cầu
đang sửa soạn gặp gỡ Adam, giáng thế
từ thiên đường. Và tôi lên tiếng:
Ta đang hoài thai trong khoang bụng của quê nhà… rồi khi nào
mới được sinh ra? Liệu Adam có tái hôn lần nữa? Hay chúng ta sẽ
được sinh ra lần thứ hai
để quên đi tội lỗi?  

Một ngày êm đềm (Ghassan Zaqtan)

Một ngày êm đềm
Ghassan Zaqtan
Bản dịch tiếng Anh của Fady Joudah

——-

Phố phường hôm nay không vương mùi tử khí
thật là một ngày dịu êm
xe cộ lưu thông,
không gian trải rộng cho đoàn người
đưa tang những người ngày hôm qua ngã xuống,
đủ rộng để ta có thêm

một giấc mơ, một ý tưởng, một cậu trai nhỏ,
một cái đẩy nhẹ cho con thuyền yêu dấu,
một biệt hiệu ở chốn tù lao,
một đóa hồng gửi tình yêu mới,
một bàn tay cho người đồng chí.

Không gian để ta được sống dù chỉ một lúc nữa,
vừa đủ để bắt tay
và vươn đến mặt trời.

Hôm nay là một ngày êm đềm, ngày tản bộ
Người ta khiêu vũ khắp phố phường Beirut
chặn lối đi của xe bus, ta chẳng cần mua
báo mới:

bởi những trang tin đã đến văn phòng

và người chết nằm xuống trên Con đường Người Tử Đạo
ở ngoại biên trại tỵ nạn Sabra.

Một ngày êm đềm làm sao,
hàng xóm chúng ta sẽ bước ra trong lần áo ngủ
nàng khoác lên ta sự ngái ngủ lặng im
và bước chân cong vành, xiêu vẹo
bởi trong cơn mê nàng chẳng gom nổi những ký tự thành lời.

Đâu là cuộc đời giữa buổi sáng đờ đẫn, mênh mông
Chúng ta sẽ không đi đâu cả
Và rồi, từ vạt trời tuyền sắc trắng kia một lí do
sẽ rơi xuống, đưa ta đi tới cuối con đường
những tử thi trong lời “Chào buổi sáng”.

Cái chết tập thể (Ghassan Zaqtan)

Cái chết tập thể
Ghassan Zaqtan
bản dịch tiếng anh bởi Fady Joudah
—-

Đêm lại về cùng với bóng tối  
Ta ẩn mình khi say ngủ dưới gầm trời,  
Không một ai sống sót trở lại đêm nay
để báo cho ta hay về cái chết những người khác.
Tiếng còi hụ rền vang khắp nẻo đường
thị trấn giờ nhung nhúc lũ sát nhân
tràn đến từ những quận lân cận
nơi tiếng thét của người dân vươn đến tận nơi này.
Chúng ta đã nghe. Chúng ta đã thấy
người chết diễu hành giữa thinh không
bị trói buộc bởi sững sờ rúng động
bước chân họ lao xao và dựng ta dậy
khỏi những mành chiếu đang dần bắt lửa.
Một lưỡi dao sáng ngời
đang rơi xuống con đường.
Những người phụ nữ của chúng ta hoặc chỉ sinh ra người chết
hoặc chẳng còn có thể sinh con.   

Liệu họ có tin (Ghassan Zaqtan)

Liệu họ có tin
Ghassan Zaqtan
bản dịch tiếng Anh bởi Fady Joudah
——
Liệu bọn trẻ sẽ tha thứ cho một thế hệ
bị giày xéo dưới vó ngựa của chiến tranh
luôn sẵn sàng trốn chạy, lưu đày biệt xứ? 

Liệu bọn trẻ có nghĩ về chúng ta
như những tên lính biệt kích lẩn trong hẻm núi
rung lên cùng nỗi tỵ hiềm 
ta khắc lên tấm áo đất mẹ những hàng cây
vờ làm chỗ nương thân.
Chúng ta là bè lũ chiến binh 
xua mây đen của chiến trận khỏi cỗ chiến xa  
chầu chực bên vòng vây kéo dài đến thiên thu 
ta hứng lấy xác người
như quả cây bất chợt rụng xuống mảnh đất hoang tàn.  

Liệu bọn trẻ có tha thứ cho chúng ta không?
những mục đồng của đạn pháo
những bậc thầy lưu vong, điên cuồng tán dương
mỗi khi trận chiến gần kề bùng lên ra dấu
ta liền đứng dậy
đan vào guồng dây của chiến tranh một nơi
đủ tốt lành để lưu lại, dung dưỡng tình yêu.

Cơn mưa bom nào biết đến nghỉ ngơi
Pháo kích có khi nào trở về mà không dấy máu
Và chúng ta hiếm khi dâng hoa cho người đã chết
hoặc gắng gượng sống tiếp.

Giá như mùa hè năm đó chừa cho chúng ta
một khe hở thời gian trước cuộc tháo chạy điên cuồng

Liệu những đứa trẻ sẽ tin ta chứ?

Chiếc gối (Ghassan Zaqtan)

Chiếc gối
Ghassan Zaqtan

———
Còn thời gian không
để tôi nói với mẹ rằng
Mẹ ơi,
chào buổi tối
con đã về
với một viên đạn trong lồng ngực
Gối của con đây phải không
Con muốn nằm xuống
nghỉ ngơi

Nếu chiến tranh ập tới
và gõ cửa nhà
hãy nói với hắn là:
con đang nằm xuống nghỉ ngơi.

Hamza (Fadwa Tuqan)

Làng tôi từng có người đàn ông tên Hamza
một người thợ làm bánh bình thường chân chất.

Tôi gặp ông lần cuối
khi dải đất còn khoác trên mình tấm áo tang giữa thinh không trầm mặc
còn tôi chìm trong nỗi đau thất trận.  

Nhưng Hamza chân chất nói rằng:
Em gái ta ơi, trái tim đất mẹ chẳng bao giờ thôi những nhịp đập liên hồi
bền bỉ, Người chịu được những điều không ai chịu nổi,
Người nắm giữ bí mật những ngọn đồi, sâu trong tử cung.
Dải đất trổ gai nhọn bủa vây, nhưng cũng là bàn tay sinh ra những chiến binh của tự do
Quê hương ta đó em gái à, dải đất này là một người mẹ !

Thời gian trôi qua và tôi chẳng còn thấy Hamza
nhưng tôi cảm nhận được rằng bụng đất mẹ căng nặng nỗi đau.
Hamza đã sáu-lăm tuổi và anh là gánh nặng trên lưng dải đất
“Hãy đốt trụi nhà hắn!”
một thống tướng thét gào
“Rồi tống con trai hắn vào chốn tù lao!”

Sau đó đồn trưởng vội vã thanh minh rằng
họ làm vậy để gìn giữ trật tự, lề lối
một nghĩa cử nhân danh hòa bình và tình yêu!

Lính vũ trang bao quanh căn nhà của Hamza
Như con một con trăn cuộn vòng vây xiết.

Chúng đập cửa cùng lời đe dọa cuối cùng
“Cút khỏi đây mau, lũ khốn!”
Và họ thong thả đáp lời từ tốn:
“Được thôi, trong một giờ nữa.”

Hamza mở tung cửa sổ.
Đối mặt với ánh dương chói lòa, ông thét lên
“Ta và các con của ta đã sinh ra và sẽ chết đi ở đây, vì Palestine!”
Âm thanh từ cuống họng ông vang vọng giữa lặng im chảy tràn.  

Chính xác một giờ sau, căn nhà của Hamza sụp đổ
từng căn phòng nổ tung đến tận trời xanh, gạch vữa bùng cháy
cho đến khi lửa tàn âm ỉ để muội tro chôn vùi ký ức một cuộc đời
lao động cần mẫn lẫn những đắng cay ngọt bùi.

Ngày hôm qua tôi thấy Hamza
rảo bước xuôi con đường thị trấn
Hamza, người đàn ông bình dị chân chất vẫn như xưa:
mang trong mình một ý chí không gì suy chuyển.

Hai bài thơ của Mourid Barghouti

Hai bài thơ
Mourid Barghouti
bản dịch Anh ngữ bởi Radwa Ashour
——

NHÀ TÙ

Một người đàn ông nói rằng:
May mắn là cánh chim trong lồng
bởi ít ra, chúng biết
đâu là ranh giới
của nhà tù.

CÂM LẶNG

Và Câm lặng mở lời:
sự thật chẳng cần hùng biện,
Sau cái chết của người kị sĩ,
độc mã phi nước đại về nhà
đủ nói lên tất cả
mà chẳng cần đến một lời.

——-

(Hoài Phương dịch)

Mourid Barghouti (1944-2021) nhà thơ Palestine sinh ra tại Deir Ghassana, gần Ramallah ở Tây Ngạn. Ông theo học Ngữ văn Anh tại đại học Cairo, Ai Cập và tốt nghiệp năm 1967. Ông bị trục xuất khỏi Ai Cập vào năm 1977. Sau Hoà ước Oslo, ông được cho phép quay lại Tây Ngạn và vào năm 1996, ông cuối cùng hồi hương về Ramallah sau 30 năm biệt xứ. Sự kiện này đã khiến ông viết nên quyển hồi ký "Tôi đã thấy Ramallah" được xuất bản bởi Dar Al Hilai (Cairo, 1997) và mang lại cho ông giải thưởng văn học Naguib Mahfouz. Trong một phỏng vấn cùng trang tin Guardian, ông nói rằng "Tôi học từ những cái cây. Cũng như rất nhiều quả non rơi rụng để một số khác chín ngọt, tôi làm thơ cùng một sự bạo tàn hợp lí, xoá đi hình ảnh để chăm sóc cho những gì tinh khiết nhất."

Ta xứng đáng được chết một cách khác (Mosab Abu Toha)

Ta xứng đáng được chết một cách khác
Mosab Abu Toha

——-

Ta xứng đáng được chết một cách khác.
Bởi giờ đây thân xác này biến dạng, gãy nát
dày đặc lỗ đạn bắn và mảnh sắt găm
Tên chúng ta bị xướng lên một cách sai lầm
trên truyền hình và đài phát thanh
Và giữa bức tường chỉ còn lại di ảnh
ngày càng nhạt đi thành sắc trắng.
Di ngôn nơi bia mộ dần bị che phủ
dưới đống phân của bò sát, chim muông.
Những tán cây buồn chẳng còn ai chăm sóc
dần thôi phủ bóng lên những nấm mồ.
Và tia nắng kia sôi sục bỏng rát
đổ xuống thân xác ta mục rữa, tàn phai.